Di tích Nguyễn Đình Chiểu

Giới thiệu

Khu lưu niệm Nguyễn Đình Chiểu nằm ở xã An Đức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Đây là nơi tôn vinh nhà thơ, nhà giáo, thầy thuốc yêu nước Nguyễn Đình Chiểu.

Lịch sử

Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888) là một nhà thơ, nhà giáo và thầy thuốc nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ngày 1 tháng 7 năm 1822 tại làng Tân Thới, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định (nay thuộc phường Cầu Kho, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh). Thân phụ ông là Nguyễn Đình Huy, một thư lại ở dinh Tả quân Lê Văn Duyệt; thân mẫu là bà Trương Thị Thiệt. Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu thi đỗ tú tài tại trường thi Gia Định. Năm 1846, ông ra Huế học để chuẩn bị thi tiếp, nhưng nhận tin mẹ mất nên trở về quê chịu tang. Trên đường về, ông bị đau mắt nặng và dẫn đến mù lòa. Sau khi bị mù, ông mở trường dạy học và hành nghề y tại Gia Định, sau đó chuyển về Ba Tri, Bến Tre. Ông nổi tiếng với các tác phẩm văn học như "Lục Vân Tiên", "Dương Từ - Hà Mậu" và "Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc", thể hiện tinh thần yêu nước và nhân nghĩa. Khi thực dân Pháp xâm lược Nam Kỳ, Nguyễn Đình Chiểu tích cực tham gia phong trào kháng chiến, dùng ngòi bút để cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân. Ông từ chối mọi sự dụ dỗ, mua chuộc của thực dân, giữ vững khí tiết của một nhà nho yêu nước. Nguyễn Đình Chiểu qua đời ngày 3 tháng 7 năm 1888 tại Ba Tri, Bến Tre. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là tấm gương sáng về ý chí, nghị lực và lòng yêu nước, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử văn học và văn hóa Việt Nam.

Kiến trúc

Khu di tích lăng mộ Nguyễn Đình Chiểu tại xã An Đức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre, là một quần thể kiến trúc bề thế, hài hòa với thiên nhiên, có tổng diện tích khoảng 14.187,9 m². Công trình bao gồm các hạng mục chính như cổng tam quan, nhà bia, đền thờ mới, đền thờ cũ và khu mộ. Cổng tam quan được thiết kế theo phong cách truyền thống của các đình chùa Việt Nam, với hai mái chồng hình thuyền, lợp ngói âm dương màu đỏ gạch giả cổ. Trên nóc và các bao lam, xiên, xà được đắp hoa văn, phù điêu ước lệ với nét dựng chân phương. Cột trụ tam quan to, vững chãi, sơn màu đỏ son, tạo nên sự uy nghiêm cho lối vào khu di tích.

Nhà bia được xây dựng kiên cố với kiến trúc truyền thống, cao 12m, hai tầng mái. Tường ngoài trang trí hoa văn hoa lá cách điệu, tường trong đắp nổi tứ linh. Đỉnh mái đắp nổi biểu tượng bút lông. Chính giữa là tấm bia bằng đá xanh nguyên khối, kích thước 2,65m x 2,7m x 1,8m, mặt trước khắc bài văn bia ca ngợi công đức của Nguyễn Đình Chiểu, mặt sau khắc tóm tắt tiểu sử của nhà thơ.

Khu mộ hiện nằm phía sau khu lưu niệm. Phần mộ Nguyễn Đình Chiểu và bà Lê Thị Điền được tôn tạo năm 1958, nằm trên một nền cao và được dựng chung một tấm bia mộ bằng xi măng ở chính giữa phía trên đầu. Bia khắc dòng chữ "Nguyễn Đình Trọng Phủ chi mộ", hai hàng chữ nhỏ hai bên ghi ngày tháng; hai bên ngoài cùng của bia mộ là hai câu đối. Trên chân mộ Nguyễn Đình Chiểu có chạm chữ Nhật (日), còn mộ bà Lê Thị Điền thì chạm chữ Nguyệt (月).

Ý nghĩa

Khu di tích Nguyễn Đình Chiểu tại xã An Đức, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre, không chỉ là nơi an nghỉ của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, phu nhân Lê Thị Điền và con gái Sương Nguyệt Anh, mà còn mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc. Đây là nơi tôn vinh và tưởng nhớ một nhà thơ, thầy thuốc và nhà giáo mẫu mực, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử văn học và y học Việt Nam. Nguyễn Đình Chiểu được biết đến với những tác phẩm văn học thể hiện tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường, tiêu biểu như "Lục Vân Tiên". Việc xây dựng khu di tích thể hiện lòng biết ơn và tôn kính của người dân đối với cụ Đồ Chiểu, đồng thời góp phần giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước và tinh thần nhân văn của dân tộc. Năm 2016, khu di tích được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt, khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa quan trọng của nơi này. Hằng năm, khu di tích thu hút đông đảo du khách và người dân đến tham quan, dâng hương, đặc biệt vào dịp kỷ niệm ngày sinh của Nguyễn Đình Chiểu (1/7). Đây là dịp để mọi người tưởng nhớ và tôn vinh những đóng góp to lớn của ông cho văn hóa và lịch sử Việt Nam.